Hoofdstuk 1 Inleiding

1.1 Integraal project Bleiswijkse Zoom

In 2020 en 2021 is het integrale project Bleiswijkse Zoom uitgevoerd. Hierbij zijn diverse maatregelen genomen om de waterkwaliteit te verbeteren. Deze rapportage beschrijft welke maatregelen er zijn uitgevoerd en hoe de waterkwaliteit sindsdien is veranderd.

De Bleiswijkse Zoom is een langgerekte recreatieplas die ingeklemd ligt tussen Bleiswijk en de Rottemeren. Aan de noordkant van de plas is een zwemstrand. De plas is ook aangewezen als KRW-waterlichaam.

Figuur 1.1: Kaart van de Bleiswijkse Zoom. (interactief)

In de Bleiswijkse Zoom was er regelmatig een bloei van giftige blauwalgen. Hierdoor kon er regelmatig niet gezwommen worden. Ook was de ecologische toestand niet zo goed, waardoor de Bleiswijkse Zoom niet voldeed aan de KRW-doelen. De belangrijkste oorzaken van deze slechte ecologische toestand waren een hoge fosfaatbelasting uit de waterbodem en inlaatwater, onnatuurlijke inrichting, en een hoge en eenzijdige visstand.

1.2 Integraal maatregelenpakket

Voor de Bleiswijkse Zoom is een integraal maatregelenpakket opgesteld. De maatregelen hebben betrekking op de waterkwaliteit, waterkwantiteit en natuurbeheer. Met de maatregelen is geprobeerd om zowel de doelen voor de KRW te behalen als de zwemwaterkwaliteit te verbeteren. De uitgevoerde maatregelen zijn er op gericht om de interne en externe nutriëntenbelasting te verlagen en de draagkracht van het ecosysteem te verhogen. Daarnaast zijn maatregelen genomen om de situatie direct te verbeteren. Hieronder een korte toelichting per maatregel.

1.2.1 Verminderen nutriëntenbelasting

Aanleg bypass
Het peilgebied ten westen van de Bleiswijkse Zoom werd op peil gehouden met water dat vanuit de Rotte via de Bleiswijkse Zoom stroomde. Hierdoor kwam er veel voedselrijk water uit de Rotte in de Bleiswijkse Zoom. Door de bypass hoeft dit water niet meer via de Bleiswijkse Zoom te stromen. Dit zorgt voor minder aanvoer van nutriënten.
(januari 2021)

Instellen flexibel peil
Om de Bleiswijkse Zoom op peil te houden wordt water ingelaten uit de Rotte. Dit water is voedselrijk en heeft zo een negatieve invloed op de waterkwaliteit van de plas. Door het instellen van een flexibel peil hoeft er minder water te worden ingelaten in de Bleiswijkse Zoom. Hierdoor komen er minder nutriënten de plas in. Deze maatregel heeft tevens een positief effect op de draagkracht.

Baggeren
Op de bodem van de plas lag een laag voedselrijk slib. Hier kwamen veel nutriënten uit vrij. Om de belasting met nutriënten uit de bodem te verlagen is de plas in fasen gebaggerd.
(december 2020)

Vastleggen fosfaat met Phoslock
Door de eerdere maatregelen is de aanvoer van de voedingsstof fosfaat sterk afgenomen. Om de hoeveelheid fosfaat in het water nog verder te reduceren is het middel Phoslock gebruikt. Phoslock is zeer goed in het snel en permanent binden van fosfaat. Hierdoor heeft het geen invloed meer in de plas.
(februari 2021)

Verminderen bladval
Rond de Bleiswijkse Zoom staan veel bomen. In het najaar kwam er telkens veel blad van de bomen in het water terecht. Dit is een bron van voedingsstoffen, en de afbraak van bladeren vraagt ook veel zuurstof. Om de hoeveelheid blad in de plas te verlagen is er rond het water gesnoeid.
(september 2020)

1.2.2 Verbeteren draagkracht

Aanleg natuurvriendelijke oevers
Planten kunnen nutriënten vastleggen. De oevers van de plas waren echter niet goed ingericht om planten te laten groeien. Daarom zijn oevers langs een deel van de plas aangepast om een meer glooiend talud te creëren. Hier kunnen planten zich beter vestigen. De grotere variatie in omstandigheden zorgt ook dat meer verschillende planten kunnen voorkomen.
(september 2020)

1.2.3 Ingrepen in het voedselweb

Verlagen visstand
Er waren veel bodemwoelende vissen aanwezig in de plas. Hierdoor kregen planten weinig kans om zich te vestigen. Ook droeg het bij aan de troebelheid van de plas. Een groot deel van de aanwezige vissen is weggevangen en overgebracht naar andere viswateren. Hierdoor krijgen planten meer kans.
(maart 2020)