Hoofdstuk 5 Nutriënten
- De hoeveelheid nutriënten in het glastuinbouwgebied is aanzienlijk hoger dan in andere gebieden en was daar in 2021 ook hoger dan in voorgaande jaren.
- In de plassen zijn de nutriëntenconcentraties het laagst.
- In de boezems en in het stedelijk gebied neemt de hoeveelheid fosfaat langzaam af.
- De stikstofconcentratie is de laatste tien jaar vrijwel niet veranderd.
Introductie
Om te groeien hebben organismen nutriënten (voedingsstoffen) nodig. Te veel nutriënten zorgen echter voor een eenzijdig ecosysteem met veel snelgroeiende soorten. Dat leidt bijvoorbeeld tot overlast door algen en kroos.12 De belangrijkste nutriënten zijn de stoffen fosfaat en stikstof. De doelstellingen voor fosfaat en stikstof zijn afhankelijk van het watertype.13 De concentraties van fosfaat en stikstof zijn vaak nog (veel) te hoog en zijn dan beperkend voor de ecologische kwaliteit.
Fosfaat en stikstof
In de onderstaande grafiek (5.1) is de gemiddelde nutriëntenconcentratie in 2021 weergegeven per type landgebruik.14 In het glastuinbouwgebied zijn in verhouding erg veel nutriënten aanwezig. Vergeleken met de andere gebieden is in het glastuinbouwgebied de gemiddelde fosfaatconcentratie ruim twee keer zo hoog en de gemiddelde stikstofconcentratie zelfs ruim 4 keer zo hoog.
In de weidegebieden worden ook vrij hoge fosfaatconcentraties gevonden. Dit wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een combinatie van bemesting en veenafbraak waarbij fosfaat vrijkomt. De plassen hebben gemiddeld de laagste nutriëntenconcentraties.
Figuur 5.1: Gemiddelde nutriëntenconcentraties per type landgebruik in 2021.
In figuur 5.2 is de ontwikkeling van fosfaat in de tijd te zien. In de boezems en in het stedelijk water is sprake van een dalende trend15 in de hoeveelheid fosfaat. Dat laat zien dat de waterkwaliteit hier langzaam maar zeker verbetert.
Figuur 5.2: Gemiddelde fosfaatconcentratie per type landgebruik per jaar. De trend is bepaald met een Mann-Kendall trendtest.
In figuur 5.3 is de ontwikkeling van stikstof in de tijd te zien. De gemiddelde stikstofconcentratie in het glastuinbouwgebied is in 2021 opvallend hoog in vergelijking met eerdere jaren. Voor stikstof zijn er geen duidelijke trends te onderscheiden.
Figuur 5.3: Gemiddelde stikstofconcentratie per type landgebruik per jaar. De trend is bepaald met een Mann-Kendall trendtest.
Hoewel nutriënten essentieel zijn, komt het in de praktijk niet voor dat er te weinig nutriënten in het water zitten.↩︎
De doelstelling voor fosfaat ligt meestal tussen 0,16 en 0,30 mg P/l. De doelstelling voor stikstof ligt meestal tussen 2,6 en 4,1 mg N/l/↩︎
Voor het type landgebruik zijn alleen de meest voorkomende typen opgenomen. Het type gras betreft zowel het veenweidegebied in de Krimpenerwaard als het veenweidegebied in Schieland. Onder het type boezem vallen de Rotte, de Ringvaart en de Vaart Bleiswijk.↩︎
De trend is bepaald met een Mann-Kendall trendtest. De test is uitgevoerd op de gemiddelde concentraties van de laatste 10 jaar. Als de p-waarde kleiner is dan 0,05 dan is het aannemelijk dat er sprake is van een echte trend.↩︎